Bài đăng
Mùa đông ấy... ở quê Tôi
Trời phố biển Quy Nhơn đã sang giữa thu, trở nên chớm lạnh lạ thường; không gian ngưng đọng, buồn man mác, nhất là đối với những người con xa cứ như Tôi… Mùa đông sắp về...??? Bất chợt nhớ đến câu thơ buồn man mác trong tác phẩm bất hủ Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du:“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ..” Những kỷ niệm thuở xưa chợt ùa về “gặm nhấm” nỗi lòng của người tha phương, cảnh buồn người có vui đâu bao giờ? Tôi lại nhớ ngôi nhà tranh, vách đất ba gian ấm áp ở quê nghèo miền Trung yêu dấu; nhớ lại những mùa đông thơ ấu, cùng bà nội ngồi sưởi ấm bên bếp lửa hồng, những bữa cơm chiều đạm bạc với rau lang luộc chấm mắm cua đồng…!
Vào độ tháng giữa 10 (ÂL), ở vùng mạn bắc huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định – quê tôi, màu xanh mơn mởn của rau lang phủ kín trên khắp những vạt gò cát trắng, những đọt lang non tơ, xanh mướt, sung mãn sức xuân vươn lên đung đưa trong tiết đông giá rét. Giống lang này được đưa về từ miền đất sương mù Đà Lạt, nên chịu được khí hậu mùa đông – mưa phùn và ẩm ướt, nảy nở ra nhiều chồi lộc. Người dân trồng lang vào độ tháng 4, để ra tháng Giêng (sau Tết Nguyên đán) đào lấy củ. Tiết đông, thường dùng ngọn lang non để thay thế các loại rau khác.
Hồi ấy, bà nội thường bảo tôi đi hái ngọn lang non về luộc. Nội vẫn bảo: Đọt lang non chỉ có chấm với nước mắm cua đồng là ngon nhất? Ngày trước, cua đồng ở quê rất nhiều, nội tôi ra đồng trong nửa buổi trở về với một đụt (giỏ) cua đầy. Bà rửa sạch cua, giã nhuyễn vắt lấy nước cốt, gia vị thêm muối, lá gừng... rồi nấu chín dùng làm nước chấm rau lang. Ngoài ra, bà còn làm mắm cua chua, đem phơi sương từ 5 đến 7 ngày sau mới lấy ra dùng. Bí quyết làm mắm cua chua rất khó, tôi học hoài nhưng không làm được, khó nhất là cách gia vị, vừa không mặn, vừa không lạt, mắm để lâu ngày không hôi, không thúi; khi dùng có vị chua chua, ngòn ngọt, hương thơm lan toả, đậm đà…
Những buổi học ở trường làng về, bữa cơm chiều se se lạnh với món rau lang chấm mắm cua đồng trở nên quen thuộc với tôi. Nhiều lúc, nội thường nhìn tôi với ánh mắt rất lạ, giọt lệ rưng rưng… Nội thương con, thương cháu phải ăn hoài rau lang luộc... Quãng đời thơ ấu ấm áp ấy, cứ khắc khoải trôi qua, cùng những bữa cơmmùa đông đạm bạc!
… Ngày nay, rau lang đã trở thành món ăn được nhiều người ưu thích, ngọn lang non bây giờ rất hiếm, nên thường dùng cả lá lang non. Rau lang có nhiều chất xơ nên rất tốt cho cơ thể, nhất là những người bị căn bệnh “gút” thường xuyên hành hạ. Cũng có thể, ai đó muốn tìm lại chút dư vị dân dã của ngày xưa, để gợi lại một thời khốn khó, mộc mạc của ngày xưa…Bất chợt, trong tôi hình ảnh ngày xưa của Nội lại hiện về: “Đọt lang non chỉ có chấm với nước mắm cua đồng là ngon nhất”! Tôi biết, ngày xưa nội tôi nói thế cũng chỉ là để an ủi, động viên Tôi khi gia cảnh nhà nghèo, khó khổ, thiếu thốn trăm bề…
Mùa đông về…! Nỗi lòng nhớ quê cũ, nhớ làng xưa của người xa xứ đôi khi khó diễn tả thành lời. Hoài niệm về quê hương, về những bữa cơm đạm bạc thuở ấu thơ không thể nhạt nhòa, như nhắc nhở mỗi người như sống mộc mạc hơn. Dù đi đâu, ở đâu và làm gì, cũng luôn hướng về quê hương, cội nguồn, gốc rễ ?
..............................................Tạp bút Gã thợ dùi
